No to jeepney phaseout!

NO TO JEEPNEY PHASEOUT!

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

“Kumusra na po, Itay? Balita ko, balak ng pamahalaan i-phase out ang mga dyip dahil daw sa PUV modernization? Nakakasira rin daw sa kalikasan ang ating mga dyip dahil sa usok nitong ibinubuga. Tama po ba ang nabalitaan ko, Itay?” Sabi ni Nonoy sa kanyang amang tsuper ng dyip na si Mang Nano.

“Oo nga, anak? Iyan ang problema naming mga tsuper ngayon. Balak ipalit ang mga minibus na tinawag nilang e-jeep. Modernong dyip daw subalit pag sinuri mo naman, mas nakikipagtagalan sa panahon ang ating mga tradusyunal na dyip kaysa sa e-jeep na ilang taon lang, laspag na.” Ang himutok naman ni Mang Nano sa anak.

“Paano po iyan, Itay? Pag nangyari po iyan, aba’y baka di na kayo makapamasada?” Ani Nonoy.

“Ano pa nga ba? Gutom ang aabutin natin, pati na ibang pamilya ng mga tulad kong tsuper! Baka matigil ka na rin sa pag-aaral dahil sa dyip lang natin kinukuha ang pangmatrikula mo.” Ani Mang Nano.

Habang nag-uusap ang mag-ama ay dumating si Nitoy, ang kumpare at kasamang tsuper ni Mang Nano.

Sabi ni Nitoy, “May pulong tayong mga drayber mamaya alas-kwatro ng hapon sa terminal upang pag-usapan ang sinasabing modernisasyon daw ng ating mga dyip. Dalo tayo, pare, nang malaman natin.”

“Sige, pare, dadalo ako. Magkita na lang tayo doon mamaya.”

“Itay, maaari bang sumama? Nais ko lang po makinig.” Ani Nonoy.

“Sige, anak. Samahan mo ako mamaya.”

Dumating ang ikaapat ng hapon. Marami nang tsuper sa terminal, at may megaphone. Nagpaliwanag ang lider ng mga tsuper sa lugar na iyon. Si Mang Nolan. Naroon na rin ang mag-amang Nano at Nonoy.

“Mga kasama,” ani Mang Nolan. “Ipinatawag natin ang pulong na ito dahil nangangamba tayong mawalan ng kabuhayan pag natuloy ang pagpe-phaseout ng ating mga dyip. Hindi tayo papayag diyan! Gutom ang aabutin ng ating pamilya, hindi pa tayo makakapasada. Hanggang Disyembre 31 ang ibinigay sa atin upang magkonsolida ng ating hanay.”

“Anong ibig sabihin niyan?” Tanong ni Mang Nano.

“Ganito kasi iyan,, mga kasama,” ani Mang Nolan, “Naglabas ang Department of Transportation ng Omnibus Franchising Guidelines na una sa programang PUV Modernization Program. Anong laman niyan?”

Nakikinig ng mataman ang mga tsuper sa paliwanag. Nagpatuloy si Mang Nolan, “Sa ilalim ng nasabing guidelines, dapat ikonsolida ng mga tsuper at opereytor ng dyip ang kanilang mga yunit sa isang kooperatiba na tatayong manager at magpapatakbo sa partikular na ruta batay sa polisiyang one route, one franchise. Sa isang prangkisa, 15 yunit ng modernong dyip ang minimum na kailangan. Ang presyo ng isang yunit ay nasa P2.4 milyon hanggang P2.8 milyon. Kaya ba natin iyon? Aba’y lagpas triple na iyan sa bago at magandang klaseng tradisyunal na dyip na nasa P800K lang. Tinaningan na tayo na hanggang Disyembre 31 na lang ay dapat nakonsolida na ang ating mga dyip.”

“Anong dapat nating gawin?” Tanong ng tsuper na ni Mang Nestor.

“Aba’y kinonsulta ba nila ang mga tsuper at opereytor sa balak nilang iyan? O baka dahil may pera sila sa mga modern dyip kaya ginigiit nila iyan sa atin. Mungkahi ko, mga kasama, magpakita tayo ng pwersa bago ang deadline.” Sabi ni Mang Nano.

“Aba, Itay, sasama rin ako riyan! Isasama ko mga kaklase ko!” Sabad naman ni Nonoy.

“Bakit mo naman naisipang sumama?” Tanong ni Mang Nolan.

“Naisip ko po kasi, maraming pamilya ang magugutom pag hindi na nakapasada sina Itay, ang tulad po ninyong mga tsuper. Apektado rin ang aming pag-aaral. Pati mga manggagawang pumapasok sa trabaho, walang masasakyan. Ang laban po ng tsuper ay laban din naming mga komyuter.” Ang mahabang paliwanag ni Nonoy.

“Aba’y magaling. Sige, kung payag ang tatay mo.” Ani Mang Nolan.

Agad sumagot si Mang Nano, “Anong paghahanda ang ating gagawin? Dapat sabihan din natin ang iba pang tsuper. Kailangan nating magpakitang puwersa upang pakinggan tayo!”

Si Mang Nolan, “Sige, mga kasama, sa Disyembre 29 natin itakda ang ating pagkilos. Bago magsara ang taon ay maipakita natin ang ating paninindigan. Ang ating panawagan: No to jeepney phaseout!”

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, 2023, pahina 18-19.

Hindi para sa maralita ang 4PH

HINDI PARA SA MARALITA ANG 4PH

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

“Ano bang tingin ninyo, mga kapwa maralita, sa programa ng pamahalaan na 4PH. Iyun bang Pambansang Pabahay para sa Pilipino Program?” Tanong ni Mang Igme.

“Naku, isa pa iyan. Ang sabi, pabahay daw iyan para matugunan ang 6.8 backlog sa pabahay. At ang benepisyaryo ay ang mga maralita. Yaon daw ISF o informal settler families na gaya natin. Subalit pag tiningnan mo naman ang Operations Manual nito, para lang sa mga may sweldo ang 4PH, at hindi para talaga sa ISF.” ang mahabang litanya naman ni Aling Isay.

Sumabad na rin si Inggo, “Para pala iyang depinisyon ng trabaho. Dati, itinuturing na walang trabaho ay yaong wala talagang trabaho. Nagbago ang depinisyon. Yung mga walang trabaho ay yaong mga naghahanap ng trabaho, at hindi kasali ang mga tambay. Tulad din ng ISF, pinaganda lang ang salitang iskwater dahil masakit sa tainga ang iskwater. Kaya binobola na naman tayo ng mga nasa itaas. Pinapaikot ang ulo natin sa mga magaganda nilang termino.”

Si Ka Igme, “Kaya ko naman naitanong ang tungkol sa paninindigan natin sa 4PH ay dahil sa parating na Urban Poor Solidarity Week. At tiyak isa ang 4PH sa mayor na isyu na maaari nating pag-usapan hinggil sa buong linggong iyan. Ang tanong ko uli, kung hindi para sa maralita ang 4PH, aba’y dapat nating ilunsad ay isang Urban Poor Protest Week, dahil iniitsapuwera na naman nila ang mga maralita. Para lang sa mga maysahod, may payslip, at may PAGIBIG ang 4PH.”

“Kaya ang ibig mong sabihin, kumilos muli tayo sa kalsada. Kalampagin natin ang DHSUD (Department of Housing and Urban Development) dahil sa hindi pala tayo kasama diyan sa sinasabi nilang flagship project ng pamahalaan.” Sabi ni Aling Isay.

Si Ka Igme uli, “Aba’y kung iyan ang tingin ninyo, ikasa na natin ang pulong, kasama ang iba pang samahang maralita. Kailangan ipakita natin ang pagkakaisang ito sa laban kontra 4PH.”

“Magpatawag ka ng pulong, at ipaliwanag muna ang 4PH at kung bakit hindi talaga ito pangmaralita. Sa presyo pa lang ng pabahay ay hindi na talaga kaya nating maralita.” Ani Inggo.

“Tama ka,” ani Aling Isay, “dahil kung kakalampagin natin ang pamahalaan, dapat mas marami tayong lumahok sa pagkilos, at hindi kakarampot lang tayong parang isang platitong mani.”

“O, sige, kailan tayo? Sa makalawa, ayos ba sa inyo?” Sabi ni Mang Igme, “Gagawin ko na ang liham-paanyaya sa ating mga kapwa maralita, pati na sa mga samahang magkakapitbahay diyan sa may kabilang ibayo, padalhan din natin. Kailangang malakas ang tinig nating maralita lalo na’t pag eleksyon, bumababa ang mga kandidato upang ipanalo sila, dahil nga malaki ang ating bilang. Humingi sila ng boto sa atin, ngayon, tayo naman.”

Dumating ang araw ng pulong. Nasa dalawampung katao lang ang dumating, subalit pawang mga lider. Pinag-usapan nila ang Executive Order 34, at pati na ang Operations Manual nito. Ang nagpadaloy ng pulong ay si Aling Isay, at ang nagtalakay naman ng isyu ay si Mang Igme. Sa malayang talakayan ay nagtanong si Inday, “Bakit parang bulag ang mga nanunungkulan sa gaya nating maralita. Ako na isang vendor, paano ko mababayaran ang isang yunit ng pabahay na nagkakahalaga ng dalawang milyong piso, kahit na hulugan ay hindi kaya. Lalo na ang pedicab driver kong asawa. Dapat po batay sa kakayahan ng maralita ang presyo ng pabahay, at hindi sa market value.”

Sa huli, sumang-ayon ang lahat sa gaganaping pagkilos sa harap ng tanggapan ng DHSUD, at isasama nila ang iba pa nilang mga kakilalang maralita. Sa kanilang paninindigan ay handa na naman sila sa isang malaking laban.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 1-15, 2023, pahina 18-19.